“Όνειρο δεμένο στο μουράγιο”: Πως το Νόμπελ του Σεφέρη “έσωσε” ένα μεγάλο τραγούδι

Κάποια τραγούδια γράφτηκαν αποκλειστικά για ταινία του Ελληνικού κινηματογράφου κατόπιν παραγγελίας είτε του σκηνοθέτη, είτε του παραγωγού του. Έτσι έγινε και με το ’Όνειρο δεμένο”.

To 1964 ο Ντίνος Δημόπουλος γυρίζει την ταινία «Λόλα» με πρωταγωνιστές την Καρέζη και τον Κούρκουλο. Η ταινία ήταν μία από τις λεγάμενες εμπορικές του ελληνικού κινηματογράφου, που την εποχή της προβολής της βρισκόταν στο ζενίθ της παραγωγικότητάς του. Λόγω των κινδύνων που ελλοχεύουν στην κακόφημη περιοχή της Τρούμπας εκείνη την εποχή, για τα γυρίσματα στήθηκαν ειδικά σκηνικά υψηλού κόστους. Αυτά τα σκηνικά είχαν στηθεί έξω από το στούντιο της Φίνος Φιλμ, δίπλα στο τσιμεντάδικο «Άτλας»

Τη μουσική επένδυσή αναλαμβάνει ο Σταύρος Ξαρχάκος.

Το βασικό τραγούδι του φιλμ θα ήταν το «Όνειρο δεμένο», πάνω σε στίχους του Βαγγέλη Γκούφα. Ως ερμηνευτής, επελέγη ο Πάνος Γαβαλάς που ήταν από τα πρώτα «ονόματα» του λαϊκού είδους με πολλά «σουξέ», ενώ λίγο πιο πριν είχε εμφανιστεί με επιτυχία στο «<Τ .Κάθαρμα» τραγουδώντας το «Κάθε λιμάνι και καημός»… Ήταν ένα από τα τραγούδια σταθμούς το οποίο, όμως, ο Πάνος Γαβαλάς δεν ήθελε να το πει.

Ο γιος του Γιάννης Γαβαλάς θυμάται:
«Η μουσική του τραγουδιού άρεσε πάρα πολύ στον πατέρα μου, ήταν του Σταύρου Ξαρχάκου και οι στίχοι ήταν του Βαγγέλη Γκούφα, ο οποίος ήταν διανοούμενος, συγγραφέας. Εξαιρετικός. Είχαμε πάει στο στούντιο της Φίνος Φιλμ στα Μελίσσια, Εμείς ήμασταν στην κονσόλα, ο Τάκης Λαμπρόπουλος, ο Φιλοποίμην Φίνος, ο Ξαρχάκος, ο Γκούφας, εγώ και ο Κωνσταντόπουλος που ήταν ο τεχνικός ήχου. Το τραγούδι του το έδειχνε ο Ζαμπέτας. Όταν, λοιπόν, διάβασε το στίχο ο πατέρας μου, γυρίζει και λέει του Ζαμπέτα, νομίζοντας ότι το μικρόφωνο του στούντιο είναι κλειστό και ότι δεν ακούμε εμείς στο κοντρόλ, «δεν το λέω το τραγούδι, τι βλακείες είναι αυτές που έχει γράψει εδώ, ποιος τα χει γράψει αυτά».

Ο Ζαμπέτας πανέξυπνος άνθρωπος έχει πάρει χαμπάρι ότι εμείς τον ακούμε και γυρίζει και του λέει: «ρε συ Παναγιώτη, γιατί, μια χαρά είναι το τραγούδι, τι έχει;». Καθότανε στην καρέκλα ο πατέρας μου κι ο Ζαμπέτας ήταν όρθιος και του ‘παίζε τη μελωδία. «Έλα εδώ ρε Γ<ώργο» του λέει «Όνειρο δεμένο στο μουράγιο, πόρτα μου κλεισμένη στο νοτιά, κι ο βοριάς τι έγινε;» του λέει « η ανατολή, η δύση δεν έχει αέρα, μόνο ο νοτιάς είναι; Έκανα τον πόνο μου κουράγιο, το καταλαβαίνω, έσφιξα την καρδιά μου γιατί είμαι στο νησί, γιατί αφήνω τη μάνα μου, την οικογένειά μου ή την αγαπητικιά μου και φεύγω για να ζήσω. Στην αγάπη μου έβαλαν φωτιά, ποιοι έβαλαν φωτιά στην αγάπη μου» εκεί πάνω είπε ότι δεν βγάζει νόημα και ότι δεν το έλεγε το τραγούδι. Ε! τότε στέγνωσαν όλοι πάνω. Ο Φίνος έλεγε: «δεν μας το λέει ο Γαβαλάς θα καταστραφώ», ο Λαμπρόπουλος δεν μίλαγε καθόλου…

Κι ενώ όλα έδειχναν ότι η ηχογράφηση θα ματαιωνόταν, την κατάσταση σώζει τελικά ο Ζαμπέτας. Με το γνωστό του χιούμορ προσπάθησε να ηρεμήσει τον τραγουδιστή.
Είναι η εποχή που ο Σεφέρης έχει πάρει το Νόμπελ και όλοι συζητούν για αυτό.
Τιυρίζει, λοιπόν, ο Ζαμπέτας και του λέει: «ρε συ Παναγιώτη, τι ψάχνεις τώρα, ρε αυτά είναι Νόμπελ». Είχε πάρει τότε ο Σεφέρης το Νόμπελ και οι λαϊκοί λέγανε, ξέρω ‘γω, ο Σεφέρης ποιητής, μεγάλος ας πούμε, κοίταξε να δεις πήρε Νόμπελ.

Του λέει λοιπόν: «αυτά είναι Νόμπελ δεν είναι για μας» Και βάζει τα γέλια ο πατέρας μου, η ατμόσφαιρα άλλαξε άρδην και μόλις είδε ο Λαμπρόπουλος, ότι γέλαγε ο Γαβαλάςλέει του Φίνου «μας το είπε, μη στενοχωριέσαι» και όντως, πήγε και το είπε. Κι έτσι ξεκίνησαν οι πρόβες που λίγο αργότερα οδήγησαν τόσο στην ηχογράφηση του τραγουδιού (πάντα με τη Ρία Κούρτη στη δεύτερη φωνή και τον Ζαμπέτα στο μπουζούκι), αλλά και στην προβολή του στην ταινία.

Έτσι έγινε. Μετά από χρόνια είδα το Γκούφα σ’ένα ταξίδι, πηγαίναμε εμείς για τη Φολέγανδρο κι εκείνος για τη Σίφνο, είχε πεθάνει ο πατέρας μου και μου λέει: «παιδίμου εγώ τον πατέρα σου, μετά από εκείνο το περιστατικό άμα τον έβλεπα τον έσκιζα κι όπου βρισκόμουνα τον κακό λογούσα. Με παίδεψε πολύ, χρόνια ολόκληρα. Τελικά κατέληξα σ’ένα συμπέρασμα: είχε δίκιο ο πατέρας σου για τον στίχο».

Και κάπως έτσι απολαμβάνουμε σήμερα όλοι μας αυτό το υπέροχο τραγούδι και ας μην ανοίγει η πόρτα στο βοριά..

Όνειρο δεμένο -1964

Στίχοι: Βαγγέλης Γκούφας- Μουσική: Σταύρος Ξαρχάκος
Φωνητικά: Πάνος Γαβαλάς – Ρία Κούρτη

Στίχοι

Όνειρο δεμένο στο μουράγιο πόρτα μου κλεισμένη στο νοτιά έκανα τον πόνο μου κουράγιο στην αγάπη μου έβαλα φωτιά.

Μαύρος βαρύς ο ουρανός απόψε που ’ρθες να με βρεις είναι μεγάλος ο καημός να το αντέ να τον αντέξεις δεν μπορείς.
Στην αγάπη μου έστησαν καρτέρι κι από τ’ άστρα κλέψανε το φως άστραψε στην νύχτα το μαχαίρι κι ο καημός μου γίνηκε αδελφός. Μαύρος βαρύς ο ουρανός απόψε που ’ρθες να με βρεις είναι μεγάλος ο καημός να το αντέ να τον αντέξεις δεν μπορείς.
Πηγές: fosonline – goniaxalarosis